تعرفه‌ها

تعرفه چیست!؟

محصول کار طراحان گرافیک از نظر خدماتِ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار با ارزش‌ است ازینرو شایسته است تا از روش قیمت‌گذاری درست، دقیق و مشخصی برخوردار باشد.
تعرفه رسمی قیمت آثار طراحی گرافیک پیشنهادهای کارشناسی شده‌ای برای قیمت‌گذاری دقیق و درست خدمات حرفه‌ای ماست. بیش از بیست سال است که « تعرفه رسمی خدمات وآثار طراحی گرافیک » با توجه به تخصص‌ها و شرایط جدید حرفه طراحی گرافیک همه ساله به روز شده است. سال‌ها پیش اولین نسخه‌های این تعرفه با گردآوری آمار و اطلاعات، از نحوه و میزان قیمت‌گذاری تعداد زیادی از طراحان گرافیکِ تمام‌وقت و حرفه‌ای در هر شاخه‌ی تخصصی، که در آن هنگام به سختی به سیصد واحد کار می‌رسیدند، تهیه، تدوین و منتشر می‌شد تا به تدریج گردآوری این اطلاعات به صورت سالیانه به کمیته‌ی «تعرفه» که به این کار اختصاص یافته است، سپرده شد. جمع‌بندی‌های سالیانه‌ی این کمیته‌ بر اساس نظرسنجیِ جمع محدودتری از طراحان باتجربه گرافیک و نیز سنت‌ها و ملاحظات اقتصادی، حقوقی جاری کشور صورت می‌گیرد که به عنوان راهنمایی برای کار حرفه‌ای در اختیار اعضای انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران قرار دارد. به سبب پیگیری‌های انجمن و اعضای آن این تعرفه امروز ارزش کارشناسانه یافته است، و مورد استفاده‌ و مرجع بسیاری از آتلیه‌ها، سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی می‌باشد.
ممکن است، ارائه‌ی خدمات، کار و آثار طراحی گرافیک در شرایطی به صورت کار جانبی و فرعی انجام شود، و به دلایل مختلفی فعالیت اصلی افراد برای امرار معاش کارهای دیگری باشد. این شرایط برای فارغ‌التحصیلان رشته گرافیک و تازه واردین به حرفه بیشتر به چشم می‌خورد. هدف از ایجاد انجمن صنفی بر حسب تعریفی که از آن به دست آمده است، گردهم‌آوردن اشخاصی است که به صورت حرفه‌ای و تمام وقت با کار طراحی گرافیک زندگی می‌کنند، و یا در هر صورت کار وپیشه‌ی اصلی آنها طراحی گرافیک است. این افراد برای بهره‌مند شدن از حقوق صنفی و ارتقای کیفی این حرفه، می‌توانند بطور داوطلبانه عضو انجمن شوند، تا با کوشش دسته‌جمعی به هدف‌های مشترک صنفی خود برسند. این تعرفه ثمره‌ی همین کوشش جمعی برای پشتیبانی از حقوق و منافع صنفی طراحان گرافیک تدوین شده است. درباره‌ی چگونه استفاده کردن از تعرفه، با در نظر گرفتن منافع سفارش‌دهندگان و نیز ارتقای سطح کیفی طراحی گرافیک در ایران، در منشور حرفه‌ای انجمن توصیه‌ها و راهنمایی‌های لازم و همه‌جانبه‌ای ارائه شده است. به کاربستن روش قیمت‌گذاری منضبط و نظامند تعرفه مهمترین شاخص حرفه‌ای بودن برای طراحان در کار است. استفاده مؤثر از تعرفه‌ی قیمت، مثل تابلوی رسمی کسب و کار ماست، و نشان می‌دهد که طراح با تجهیزات کافی و به طور تمام وقت از نظر حرفه‌ای آمادگی کامل برای ارائه‌ی خدمات در شغل خود را داراست.
تعیین قیمت آثار و کارهای طراحی گرافیک در موضوع‌ها مختلف علاوه بر آنکه مانند سنت‌ سال‌های نخستین بر مبنای نظرخواهی از طراحان حرفه‌ای، فعال و با تجربه در شاخه‌های مختلف کار تدوین می‌شود، ملاک و معیار بسیار مهم دیگری نیز در اینکار ملاحظه می شود. این معیار اساسی توجه به شرایط اقتصادی و حداقل هزینه‌هایی است که یک طراح مستقل یا خویش‌فرما، برای تأسیس و نگهداری یک واحد کار یا آتلیه طراحی بدان نیاز دارد. این هزینه‌ها به طور عمده شامل هزینه‌ی حداقل تجهیزات مورد نیاز، به‌روز نگهداری آنها و فضای مستقل برای کار، و در بعضی موارد هزینه‌ی حداقل نیروی انسانی کمکی است که برای پابرجا نگهداشتن یک آتلیه طراحیِ هرچند کوچک، لازم است. هزینه‌های تعیین شده در تعرفه به این دلیل « قیمت‌های پایه » خوانده شده‌اند که انجمن بر اساس مشاهدات اقتصادیِ روزمره و تجربه‌ی آتلیه‌های حرفه‌ای همکاران بر این باور است که تأسیس و نگهداری دراز مدت یک آتلیه‌ فعال و حرفه‌ای، حتی در کوچکترین اندازه‌ی خود، بدون برخورداری از درآمدی در حدود این « قیمت‌های پایه » امکان‌پذیر نیست. ازینرو توصیه‌ و هشدار انجمن به اعضا و همکاران همواره این بوده است که؛ سطح کیفی خدمات حرفه‌ای خود را بالا نگهدارند، و در قیمت‌گذاری دقیق و درست آنها بر اساس « قیمت‌های پایه » تعرفه بسیار کوشش کنند، در غیر اینصورت کار حرفه‌ای و اصلی آنها به تدریج تعطیل و یا به کار جانبی و فرعی تبدیل می‌شود، و این خود به شخصیت و هویت طراحی گرافیک در سطح کشورمان آسیب خواهد رساند.
توصیه‌ی دیگر انجمن به اعضا و همکاران اینست که پیش از شروع هر سفارش برای ایجاد ارتباطی روشن و قانونی با سفارش‌دهنده، جدول قیمت‌گذاری کارهای خود را براساس تعرفه رسمی انجمن به شکل پیش‌فاکتور یا برآورد به اطلاع سفارش دهنده برسانند، و بر اساس آن در هر مورد به عقد قرارداد یا تفاهم‌نامه اقدام کنند، تا آنجا که اگر نسخه‌ای از تعرفه‌ی قیمت توسط دو طرف امضا شود و به قرارداد الحاق شود، در صورت بروز هرگونه مشکل در زمینه‌ی هزینه‌‌یِ موضوع قرارداد، حل آن اختلاف توسط حکمیت و یا رسیدگی به آن در مراجع قانونی آسانتر خواهد بود.
انجمن با تاکید به اعضا و همکاران توصیه می‌کند در بالا نگهداشتن کیفیت حرفه‌ای آثار و کارهای خود و ارائه‌ی آن به سفارش دهندگان همواره و با دقت توجه کنند، آنطور که قیمت تعیین شده برای آن کار قابلیت و تناسب سنجش بر اساس قیمت‌های پایه تعرفه را داشته باشد. در صورت بروز اختلاف میان طراح و سفارش دهنده و درخواست از «انجمن طراحان گرافیک ایران» برای اظهار نظر و صدور رای به عنوان داور مورد رضایت طرفین، انجمن نظر کارشناسانه‌ و نهایی خود را با توجهی دقیق به کیفیت و کمیت کار ارائه شده اعلام می‌دارد، آنطور که حقوق هر دو طرف رعایت شود.
قیمت‌های تعیین شده در تعرفه در مواردی خاص به تشخیص و موافقت سفارش‌دهنده و طراح قابل افزایش هستند، بهتر است توجه به خاص بودن مورد، میزان و شیوه‌ی افزایش قیمت در متن قرارداد اشاره شود و به امضای طرفین برسد. بیشترین و معمول‌ترین این موارد به قرار زیرند:
یک ـ پیشنه‌ی دراز مدت حرفه‌ای، میزان تجربیات یا تخصص خاص طراح در طراحی و اجرای کار.
دو ـ افزایش قابل توجه شمار ساعات کار و زمان صرف شده به دلایل مختلف برای طراحی و اجرای سفارش.
سه ـ وسعت تولید، تیراژ، انتشار و تعداد مخاطبین.
چهار – توجه به گستره‌ی رسانه‌ی انتشاردهنده، سطح محلی، شهری، کشوری و بین‌المللی جامعه‌ی مخاطبین.
آنچه در تعرفه آمده است قیمت‌های پایه است که برای تداوم و برقرار بودن فعالیت شایسته و حرفه‌ای طراحان گرافیک ضروری است. چنانچه پیش از این هم بیان شد طراحانی که از سابقه‌ی حرفه‌ای دراز‌مدت برخوردار هستند، می‌توانند قیمت‌هایی افزون بر این تعرفه از سفارش دهندگان خود دریافت کنند، به همین ترتیب، طراحان با سابقه‌ی کار کمتر نیز ممکن است در شرایطی خاص در حدی متعارف تخفیفاتی بابت قیمت کارشان برای مشتریان خود قایل شوند.
با این حال کلیه طراحان گرافیک باید توجه اکید داشته باشند، که همواره بهترین راه برای رقابت حرفه‌ای با دیگر طراحان و همکاران، ارائه آثارِ مناسبتر و بهتر است و پیشی‌جستـن از سایرین با شیوه‌ی پایین آوردن قیمت خدمات طراحی گرافیک، دور از اخلاق حرفه‌ای است. اینکار نه تنها برای همکارانی که از این راه برای خود کسب امتیاز می‌کنند مخرب است، بلکه در درازمدت برای عموم طراحان و حرفه‌ی طراحی گرافیک نیز نتایجی بسیار زیانبار به همراه دارد. (رجوع شود به : ماده پنج ـ نظام‌نامه انجمن‌صنفی طراحان گرافیک ایران. همچنین: نظامنامه‌ی شورای جهانی طراحی (ایکو‌ـ‌دی) بهترین شیوه‌های کار حرفه‌ای بخش نخست ـ نمونه‌ی نظامنامه‌ی حرفه‌ای برای طراحان)